Inhoud
Redactioneel
Marieke Borren
Bij ‘performance’ zullen veel lezers aanvankelijk bovenal denken aan de podiumkunsten, zoals theater, dans en muziek (klassieke of popconcerten, opera, musicals, etc.). Deze kunstvormen leveren geen tastbaar en statisch twee- of driedimensionaal product op, maar bestaan louter als uit- of opvoeringspraktijk. Kenmerkend is dat elke voorstelling uniek is en dat het publiek en de eenmalige ervaring (‘beleving’) een grote rol speelt. In dit themadossier vindt u in lijn met die verwachting dan ook een aantal bijdragen over ballet en theater.
Hollywood avant la lettre: het negentiende-eeuwse melodrama
Jan Oosterholt
Het melodrama, een theatervorm waarin tekst en muziek samengaan, kent in Europa een rijke traditie. Ook in het negentiende-eeuwse Nederland is het genre, dat opviel door een effectief gebruik van theatrale middelen, enorm populair geweest. Toch heeft nog niemand serieus onderzoek gedaan naar de vaderlandse melodramatische traditie. Nu de ‘performatieve wending’ in alle kieren van de cultuurwetenschappen is doorgedrongen, en de muur tussen high- en lowbrowcultuur steeds verder afbrokkelt, is het hoog tijd voor zo’n studie. Jan Oosterholt introduceert het genre en laat zien waarom het interessanter is dan we misschien denken.
Alles is kleding: over (morele) illusies en bedrog in het kantianisme
Tom Giesbers
Filosofen hebben doorgaans weinig zinnigs te zeggen over kleding. IJdelheid, (on)gepastheid, of een bijzaak, zo wordt het vaak weggezet. Het is dan ook zeer opmerkelijk dat Immanuel Kant (1724-1804), een van de weinige filosofen van wie we kunnen zeggen dat hij de filosofie voorgoed heeft veranderd, kleding een bijzondere plek geeft: als paradigmatisch voor een positieve illusie die ons wereldbeeld creëert. In dit artikel laat ik zien dat we Kants lezing van kleding zelfs als exemplarisch voor het idealisme kunnen beschouwen, de filosofische stroming die een grote stempel op de negentiende eeuw heeft gedrukt.
Toekomsttheater: schijnvertoning van het Nederlandse databeschermingsdebat
Evelien van Nieuwenhoven
In Nederland staan we doorgaans ambivalent tegenover toekomstfictie, het genre waarin de toekomst verbeeld wordt. De uitvergrote, geëngageerde kritiek op het heden die eruit spreekt wordt vaak afgedaan als onrealistische en te extreme doemscenario’s. Wanneer we ons geconfronteerd zien met een toekomstscenario, houdt dit land zich vast aan wetenschappelijke feiten en realisme van het hier-en-nu, en waagt het zich niet aan visie of vergezichten. Dat zijn volgens neerlandica Evelien van Nieuwenhoven neutraliserende reflexen die een goed geïnformeerd databeschermingsdebat en maatschappelijk zinvolle toekomstverbeelding in de weg staan. Aan de hand van een twistgesprek in DWDD over het theaterstuk #Niksteverbergen analyseert zij deze reflexen.
Historisch spektakel. Nagespeelde geschiedenis als belevenis voor een breed publiek
Frank Inklaar
‘Op de Koggewerf waan je je vervolgens in de Middeleeuwen. De mensen leven er in tenten, bereiden het eten op primitieve wijze voor hun tent, eten aan lange tafels en gebruiken zelfgemaakte potten en pannen om mee te koken en uit te eten. Er wordt een authentieke middeleeuwse jaarmarkt georganiseerd met ambachten uit die tijd. Op deze markt wordt handel bedreven door pottenbakkers, visrokers, wolwevers, touwslagers, waarzeggers, beeldhouwers, smeden en mandenvlechters. Dit alles onder het genot van middeleeuwse muziek. Helaas verloopt niet alles in goede harmonie... Bedelaars zitten langs de weg, mensen met de pest worden weggejaagd, er klinken kanonschoten en dieven worden opgepakt en aan de schandpaal vastgemaakt. Allemaal theater, maar het lijkt net echt!’
Ballet, an Empowering Embodied Experience: A Feminist Phenomenological Analysis of Ballerinas’ Bodies
Pauline Dirven
How can ballet offer women an empowering experience? At first sight, it might seem that the centuries-old practice of romantic or classical ballet limits women’s opportunities to transcend gender norms. As feminist readings of ballet have suggested, balletic performances often force women into feminine stereotypes. Consider for example that ballerinas perform gender notions of slimness and fragility, are objectified by a (male) audience and become restricted in their movements as choreographers and ballet teachers tell them what steps they need to make and how they need to perform them.
© 2020 Open Universiteit | Lees de disclaimer en de privacyverklaring van de OU |Voor het colofon zie Over LOCUS |
Voor contact met de redactie kunt u mailen naar locus@ou.nl