Dutch geologist Johan Duyfjes and his Indonesian staff: Western scientists and scholars often appropriated local knowledge without taking account. Collection Duyfjes’ family, the Netherlands.

Editorial

Scroll naar beneden voor de Nederlandse vertaling There has been a lively public debate for some time now about the possession and presentation of cultural artifacts from the former colonies in European museum collections. Many call for the decolonization of these collections, with decolonization being understood in different ways. For some, it is about challenging and altering the presentation and approach of these objects, as these would still testify to a colonial outlook. Others interpret decolonization as calling for the return of these items. For example, the question has become urgent who the actual, rightful owner of these objects is. The Advisory Committee on National Policy Framework for Colonial Collections advised the Dutch government in 2020 to express a ‘readiness to return unconditionally’ cultural heritage objects that have (most likely) been looted. [1]

The coloniality of collections of natural or organics objects, in botanical gardens and natural history museums, in former colonies and in Europe, has so far not received the same amount of attention in public and academic debates. [2] How deeply natural history collections, assembled since the early days of modernity, are steeped into political, cultural, epistemological and symbolic coloniality has been side-lined for a long time in Western academia. Even if scholars have been aware of the colonial roots of natural history for long, we only recently see the emergence of a body of critical reflection on the importance and consequences of these roots for identities, power relations and knowledge production. [3] Only reluctantly have natural history museums, botanical gardens and other institutions with natural history collections started to join the critical conversation about their colonial legacies.

In response to the above-mentioned advisory report on colonial collections, one of the largest natural history museums in the world, Naturalis Biodiversity Center (Leiden) issued a statement that the situation would be different for natural history collections than for cultural-historical ones, because the plants and animals it owns were allegedly ‘stolen nor alienated, but collected in nature’. [4] However, among scientists and historians of science, curators and museum directors, there is a lot of discussion about the question whether botanical and natural history collections require similar critical attention from a postcolonial perspective. For instance, Tinde van Andel accepted her position as professor of the History of Botany and Gardens with an inaugural lecture titled Open the Treasure Room and Decolonize the Museum (2017), [5] in which she calls for the decolonization of natural history heritage. ICOMOS (International organisation dedicated to the conservation of the world's monuments and sites) organised a webinar on ‘Botanical gardens & collections: Colonial implications and contemporary approaches’, 12 May 2021, with lectures on ‘Inclusive storytelling in botanic gardens’ and ‘On the nature of botanical gardens and museums’.

Various botanical and natural history institutions in the capital of former British Empire seem to be at the epicenter of a movement to decolonize their heritages. In 2020, Alexandre Antonelli, Scientific Director of the English Royal Botanic Gardens, Kew Gardens, London, announced a review of its exhibition practices and policies. [6] The Decolonising Kew Working Group was established, an international conference on Botany, Trade, and Empire held 2-4 March 2021 and research conducted into its own historical involvement in colonial practices. The Natural History Museum, also in London, regularly organizes (digital) exhibitions on postcolonial themes [7] and the Linnean Society recently organized a seminar on Linnaeus, Race and Sex (12 March 2021).

With this special issue (‘dossier’) on The Coloniality of Natural History Collections, we aim to bring the critical conversation further. The prehistory of this issue dates back to the workshop ‘The colonial legacy of Dutch natural history collections’ in December 2018, organized by Caroline Drieënhuizen (History, Open University (OU) Netherlands) and Fenneke Sysling (History, Utrecht University/Leiden University) and hosted by Artis Amsterdam Royal Zoo. In this workshop, participants demonstrated how this kind of objects should not by regarded as apolitical and objective artefacts, but as objects deeply entangled with colonialism and resulting worldviews and identities. Drieënhuizen and Sysling highlighted the coloniality of ‘Java Man’, an important collection of early human fossils found in colonial Indonesia in a recent article. [8]

Subsequently, Drieënhuizen, together with her coworker Marieke Borren (Philosophy, OU), organized the successful webinar Van wie zijn de botanische tuinen? (Who Owns the Botanical Gardens?) in the autumn of 2020 at the Department of Humanities (‘Cultuurwetenschappen’) of the OU. [9] Taking our cue from the topic of the annual Dutch Month of History festival (‘Maand van de Geschiedenis’) 2020, East meets West, we explored a number of pressing questions relating to the coloniality of natural history collections. How do organic material, land, scientific and informal knowledge, colonial and post-colonial power relations converge in botanical gardens and natural history collections in the former colonies and in Europe? To what extent are natural history collections, museums and botanical gardens still marked by colonial and Eurocentric discourses? And what could it mean to decolonize them? What is required to accomplish this?

The keynote lecture was held by Tinde van Andel, senior researcher at Naturalis, and professor by special appointment of the History of Botany and Gardens at Leiden University. Her lecture was titled ‘The Role of Indigenous Knowledge in the Development of Botanical Gardens and Science since 1492’. We subsequently interviewed Jakarta-based historian and curator Sadiah Boonstra about the 2020 exposition she organized in Framer Framed, Amsterdam, On the Nature of Botanical Gardens. Contemporary Indonesian Perspectives. Finally, historian of science at the University of Twente, Andreas Weber, responded with a few astute comments for discussion, based on his research on the production of knowledge in the Dutch colonies in the 19th century.

In the special issue you are currently reading, authors from various disciplinary backgrounds address the practices and legacies of natural history collections, scientists, social orders and forms of knowledge that are rooted in colonialism, yet have continued to exist after political decolonization. In their respective contributions, both Sadiah Boonstra and Senne Nout point out that botanical gardens are not only sites of leisure, but also places deeply embedded in the history of colonialism and modern science. Wessel Broekhuis shows how one of the oldest zoos in Europe, Artis in Amsterdam, was heavily dependent for its collection of animals and artifacts on the Dutch colonial Empire in the nineteenth and early 20th century. He also demonstrates how the zoo through its buildings, animal housing and museums was used as propaganda for the Dutch colonial project.

Coloniality is all about how colonialism shapes, and continues to shape, our modern world. It is, according to the Argentine decolonial scholar, Walter Mignolo, ‘the overall dimension of modernity’ and as such not restricted to the political concepts of colonialism or the colonial state. [10] This becomes clear in Felicity Jensz’s article in which she shows how Germany’s natural historical scientists and endeavours were part of a complex network of transnational colonial relations. Coloniality was also a political, cultural and epistemological condition of countries with no or just a few colonies, like Germany or even Switzerland. [11]

One can also find coloniality in spatial planning and nature management. Jilt Jorritsma uses the concept of ‘ontological design’ of Arturo Escobar to show how in the case of Mexico City the colonialists designed a new city, thereby neglecting the old local ways of life, that in turn influenced the colonialists and their existence.

The colonial embeddedness of Dutch natural history collections and its relevance to the Dutch national economy becomes clear in dye recipe books in the Textile Museum in Tilburg. Curator Jantiene van Elk reflects on the colonial background of these books and their current relevance to address societal issues like the human-nature relationship in museum practice.

Violence, both epistemological and physical, and unequal power relationships are part and parcel of the concept of coloniality. In all contributions this is evident, but Danielle Gilbert most explicitly assess the ‘biopower’ of collectors of natural history artefacts: their ability to forestall death and decay by collecting and consequently displaying animals and artefacts. Sadiah Boonstra tries to move beyond the coloniality of natural history collections like the famous botanical garden in Bogor, Indonesia, and its legacies. She explains how artists like Zico Albaiquni try to give meaning to places like botanical gardens and local practices to discuss their coloniality and point to their decolonial roots and futures.

Together, the contributions to this special issue reflect a growing belief that the possession a collection and presentation of ‘natural’ or organic objects—from living plants and animals, to fossil remains, seeds, plant specimens, natural colorants, timber, food crops and raw material for medicine—deserve as much attention as cultural artifacts from colonial, post- and decolonial perspectives. The biodiversity and climate crises lend it extra urgency, as several of the contributions suggest (Jorritsma, Elk). Colonialism and imperialism are closely related to the advancement of European science (particularly in the field of botany) as well as to the proliferation of a capitalist market economy (Jenz, Nout, Broekhuis). Capitalism is not just fossil-based, but, thanks to the lasting legacy of colonialism, plant-based, too. The (early) modern exploitation, cultivation and looting of overseas natural resources, coupled with the exploitation of human (predominantly African and African-American) labor power through the plantation system, has enabled the accumulation of capital in the Western world, while in the process producing social inequalities on a global scale in addition to the destruction of ecosystems and global warming. Caroline Drieënhuizen en Marieke Borren

Footnotes

[1] Council for Culture (chair: Lilian Gonçalves-Ho Kang You), 2020, ‘Colonial Collection and a Recognition of Injustice’: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/10/07/koloniale-collecties-en-erkenning-van-onrecht [2] This is not to suggest that natural and cultural objects are strictly distinct, as Danielle Gilberts reminds us in her contribution to the current special issue. [3] For example, see the special issue of Studium. Tijdschrift voor wetenschaps- en universiteitsgeschiedenis, ‘Laborious Transformations: Plants and Politics at Bogor Botanical Gardens' (Vol. 11, No. 3, 2018). [4] Mark Reid, ‘Hier houden of teruggeven? Leidse musea over hun koloniale collectie’, MareOnline, 22 October 2020. [5] https://www.universiteitleiden.nl/onderzoek/onderzoeksoutput/wiskunde-en-natuurwetenschappen/oratie-open-de-schatkamer-en-dekoloniseer-het-museum [6] See for example https://www.kew.org/read-and-watch/botany-trade-empire and https://www.kew.org/read-and-watch/kew-empire-indigo-factory-model [7] For example, see: https://www.nhm.ac.uk/discover/who-was-graman-kwasi.html [8] Caroline Drieënhuizen and Fenneke Sysling (2021), ‘Java Man and the Politics of Natural History: An Object Biography’, Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia 177, 290-311. [9] To watch back the webinar, see www.ou.nl/-/webinar-botanische-tuinen. [10] Walter D. Mignolo and Arturo Escobar eds., Globalization and the decolonial option (New York / London 2008). [11] See for instance: Patricia Purtschert and Harald Fischer-Tiné eds., Colonial Switzerland: rethinking colonialism from the margins (Basingstoke 2015); Ulrike Lindner, ‘Colonialism as a European project in Africa before 1914? British and German concepts of colonial rule in Sub-Saharan Africa’, Comparativ 19 (1) (2009) 88-106; Susan Legêne, ‘The European character of the intellectual history of Dutch Empire’, BMGN – Low Countries Historical Review 13 (2) (2017) 110-120; Bernhard Schär, ‘The Dutch East Indies and Europe, ca. 1800-1930. An Empire of demands and opportunties’, BMGN – Low Countries Historical Review 134 (3) (2019) 4-20.

Redactioneel

Er is al geruime tijd een levendig maatschappelijk debat gaande over het bezit en de presentatie van culturele artefacten uit de voormalige koloniën in Europese museumcollecties. Wetenschappers en museumprofessionals pleiten voor dekolonisatie van deze collecties, waarbij dekolonisatie op verschillende manieren wordt begrepen. Voor sommigen gaat het om het problematiseren en veranderen van de presentatie en benadering van deze objecten, die wortelen in koloniale wereldbeelden en perspectieven. Anderen interpreteren dekolonisatie als de restitutie van deze voorwerpen. De vraag wie de feitelijke, rechtmatige eigenaar van deze objecten is, is urgenter dan ooit. In 2020 heeft de Adviescommissie Nationaal Beleidskader Koloniale Collecties de Nederlandse regering geadviseerd bereid te zijn om cultuurgoederen onvoorwaardelijk terug te geven als het land van herkomst daar om vraagt. [1]

De kolonialiteit van collecties van natuurlijke of organische voorwerpen, in botanische tuinen en natuurhistorische musea, in zowel de voormalige koloniën als in Europa, heeft tot dusver niet dezelfde aandacht gekregen in publieke en academische debatten. [2] Hoezeer natuurhistorische collecties, verzameld in de moderne tijd, geworteld zijn in een politieke, culturele, epistemologische en symbolische kolonialiteit, is lange tijd onderbelicht geweest in de westerse academische wereld.

Hoewel wetenschappers zich dus al lang bewust zijn van de koloniale wortels van de natuurlijke historie, zien we pas recent de opkomst van kritische reflectie over het belang en de gevolgen van deze wortels voor identiteiten, machtsverhoudingen en kennisproductie. [3] Slechts aarzelend beginnen natuurhistorische musea, botanische tuinen en andere instellingen met natuurhistorische collecties zich aan te sluiten bij een dergelijk kritisch gesprek.

Naar aanleiding van het bovengenoemde advies over koloniale collecties, verklaarde één van de grootste natuurhistorische musea ter wereld, Naturalis Biodiversity Centre (Leiden), dat de situatie voor natuurhistorische collecties anders zou zijn dan voor cultuurhistorische collecties, omdat de planten en dieren uit hun collectie “gestolen noch vervreemd, maar in de natuur verzameld” zouden zijn. [4] Dit standpunt wordt niet door iedereen gedeeld. Zo aanvaardde Tinde van Andel haar functie als hoogleraar Geschiedenis van Botanie en Tuinen met een oratie getiteld ‘Open de schatkamer en dekoloniseer het museum (2017) [5] , waarin ze pleit voor dekolonisatie van natuurhistorisch erfgoed. ICOMOS (de internationale organisatie die zich inzet voor het behoud van monumenten en sites overal ter wereld) organiseerde op 12 mei 2021 een webinar over Botanical gardens & collections: Colonial implications and contemporary approaches, met lezingen over ‘Inclusive storytelling in botanic gardens’ en ‘On the nature of botanical gardens and museums’.

Verschillende botanische en natuurhistorische instellingen in de hoofdstad van het voormalige Britse Rijk vormen de voorhoede van een groeiend kritisch bewustzijn over hun collecties. In 2020 kondigde Alexandre Antonelli, wetenschappelijk directeur van de Engelse koninklijke botanische tuinen, Kew Gardens, Londen, een herziening aan van hun tentoonstellingspraktijken en -beleid. De ‘Decolonising Kew Working Group’ werd opgericht, een internationale conferentie georganiseerd over ‘Botany, trade en Empire’, 2-4 maart 2021 en er wordt volop onderzoek gedaan naar de eigen historische betrokkenheid bij koloniale praktijken. [6] Het Natural History Museum, ook in Londen, organiseert regelmatig (digitale) tentoonstellingen over postkoloniale thema’s [7] en de Linnean Society organiseerde onlangs een seminar over ‘Linnaeus, Race and Sex’ (12 maart 2021).

Met dit dossier over Doorwerkingen van natuurhistorische kolonialiteit willen we het kritische gesprek verder brengen. De voorgeschiedenis van dit nummer gaat terug tot de workshop The colonial legacy of Dutch natural history collections in december 2018, georganiseerd door Caroline Drieënhuizen (Geschiedenis, Open Universiteit (OU) Nederland) en Fenneke Sysling (Geschiedenis, Universiteit Utrecht/Universiteit Leiden) in samenwerking met Artis. In deze workshop toonden verschillende wetenschappers aan hoe natuurhistorische objecten niet moeten worden beschouwd als apolitieke en objectieve voorwerpen, maar als objecten die diep verbonden zijn met het kolonialisme en daaruit voortvloeiende wereldbeelden en identiteiten. Drieënhuizen en Sysling benadrukten in een recent artikel de kolonialiteit van de ‘Javamens’, een belangrijke verzameling vroege menselijke fossielen ‘gevonden’ in koloniaal Indonesië. [8]

Vervolgens organiseerde Drieënhuizen samen met haar collega Marieke Borren (Filosofie, OU) het succesvolle webinar Van wie zijn de botanische tuinen? in het najaar van 2020 bij de faculteit Cultuurwetenschappen van de OU. [9] Gebaseerd op het thema in 2020 van de jaarlijkse Nederlandse Maand van de Geschiedenis, Oost/West, onderzochten we een aantal prangende vragen met betrekking tot de kolonialiteit van natuurhistorische collecties. Hoe komen organisch materiaal, land, wetenschappelijke en informele kennis, koloniale en postkoloniale machtsverhoudingen samen in botanische tuinen en natuurhistorische collecties in de voormalige koloniën en in Europa? In hoeverre worden natuurhistorische collecties, musea en botanische tuinen nog gekenmerkt door koloniale en eurocentrische discoursen? En wat betekent het om ze te dekoloniseren? Wat is er nodig om dit te realiseren?

De keynote lezing werd gehouden door Tinde van Andel, senior onderzoeker bij Naturalis en bijzonder hoogleraar Geschiedenis van Botanie en Tuinen aan de Universiteit Leiden. Haar lezing was getiteld ‘De rol van inheemse kennis in de ontwikkeling van botanische tuinen en wetenschap sinds 1492’. Vervolgens interviewden we de in Jakarta wonende historicus en curator Sadiah Boonstra over de expositie die ze in 2020 organiseerde in FramerFramed, Amsterdam: On the nature of botanical gardens. Contemporary Indonesian perspectives. Tot slot reageerde Andreas Weber, wetenschapshistoricus aan de Universiteit Twente, met enkele scherpzinnige opmerkingen, gebaseerd op zijn onderzoek naar de productie van kennis in de Nederlandse koloniën in de 19e eeuw.

In het themanummer dat u momenteel aan het lezen bent, gaan auteurs met verschillende disciplinaire achtergronden in op de praktijken en erfenissen van natuurhistorische collecties, wetenschappers, sociale ordes en vormen van kennis die geworteld zijn in het kolonialisme, maar die na de politieke dekolonisatie zijn blijven bestaan. Zowel Sadiah Boonstra als Senne Nout wijzen er in hun respectievelijke bijdragen op dat botanische tuinen niet alleen plaatsen van ontspanning zijn, maar ook plekken die diep verankerd zijn in de geschiedenis van het kolonialisme en de moderne wetenschap. Wessel Broekhuis laat zien hoe één van de oudste dierentuinen van Europa, Artis in Amsterdam, in de negentiende en vroege twintigste eeuw voor zijn verzameling dieren en voorwerpen sterk afhankelijk was van het Nederlandse koloniale rijk. Hij laat ook zien hoe de dierentuin door zijn gebouwen, dierenverblijven en musea werd gebruikt als propaganda voor het Nederlandse koloniale project.

Kolonialiteit heeft alles te maken met hoe kolonialisme onze moderne wereld heeft vormgegeven en blijft vormen. Het is volgens de Argentijnse cultuurwetenschapper Walter Mignolo ‘de algemene dimensie van de moderniteit’ en als zodanig niet beperkt tot de politieke concepten van het kolonialisme of de koloniale staat. [10] Dit wordt duidelijk in het artikel van Felicity Jensz, waarin ze laat zien hoe Duitsland en zijn natuurhistorische wetenschappers deel uitmaakten van een complex netwerk van transnationale koloniale betrekkingen. Kolonialiteit was ook een politieke, culturele en epistemologische toestand van landen met geen of slechts enkele koloniën, zoals Duitsland of zelfs Zwitserland. [11]

Kolonialiteit is ook terug te vinden in ruimtelijke ordening en natuurbeheer. Jilt Jorritsma gebruikt het concept van ‘ontologisch ontwerp’ van Arturo Escobar om te laten zien hoe in het geval van Mexico-Stad kolonisten een nieuwe stad ontwierpen, waarbij ze de oude lokale manieren van leven negeerden, die op hun beurt de kolonisten en hun bestaan beïnvloedden.

De koloniale verankering van Nederlandse natuurhistorische collecties en de relevantie ervan voor de Nederlandse nationale economie worden duidelijk in kleurstofreceptenboeken in het Textielmuseum in Tilburg. Conservator Jantiene van Elk reflecteert op de koloniale achtergrond van deze boeken en op de relevantie ervan voor het bespreken van hedendaagse maatschappelijke vraagstukken zoals de mens-natuurrelatie in de museumpraktijk.

Geweld, zowel epistemologisch als fysiek, en ongelijke machtsverhoudingen maken deel uit van het concept kolonialiteit. In alle bijdragen is dit duidelijk, maar Danielle Gilbert is het meest expliciet. Zij bespreekt de ‘biomacht’ van verzamelaars van natuurhistorische artefacten: hun vermogen om dood en verval te voorkomen door dieren en artefacten te verzamelen en vervolgens tentoon te stellen. Sadiah Boonstra probeert uit te stijgen boven de kolonialiteit van natuurhistorische collecties zoals de beroemde botanische tuin in Bogor, Indonesië, en zijn erfenissen. Ze legt uit hoe kunstenaars als Zico Albaiquni een nieuwe betekenis proberen te geven aan plaatsen als botanische tuinen en lokale gebruiken door hun kolonialiteit te bespreken en te wijzen op de dekoloniale wortels en toekomst van deze plekken en praktijken.

Samen weerspiegelen de bijdragen aan dit speciale nummer een groeiend besef dat het bezit van verzamelingen en presentaties van natuurlijken of organische objecten - van levende planten en dieren tot fossiele overblijfselen, plantenmonsters, zaden, specerijen, kleurstoffen, hout, voedselgewassen en grondstoffen voor geneesmiddelen - evenveel aandacht verdienen vanuit koloniale, post- en dekoloniale perspectieven als culturele artefacten. De biodiversiteits- en klimaatcrises verlenen het extra urgentie, zoals meerdere bijdragen suggereren (Jorritsma, Elk). Kolonialisme en imperialisme zijn nauw verbonden met de vooruitgang van de Europese wetenschap (met name op het gebied van botanie) en met de verbreiding van een kapitalistische markteconomie (Jenz, Nout, Broekhuis). Het kapitalisme is niet alleen gebaseerd op fossiele, maar dankzij de blijvende erfenis van het kolonialisme, ook op plantaardige grondstoffen. De (vroeg)moderne exploitatie, teelt en plundering van overzeese natuurlijke hulpbronnen, in combinatie met het uitbaten van menselijke (voornamelijk Afrikaanse en Afro-Amerikaanse) arbeidskracht via het plantagesysteem, hebben de accumulatie van kapitaal in de westerse wereld mogelijk gemaakt. Dat proces heeft niet alleen geleid tot grote sociale ongelijkheden op wereldschaal, maar ook tot de vernietiging van ecosystemen en de opwarming van de aarde. Caroline Drieënhuizen en Marieke Borren

Voetnoten

[1] Raad voor Cultuur (voorzitter: Lilian Gonçalves-Ho Kang You), 2020, ‘Koloniale collecties en erkenning van onrecht’: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/10/07/koloniale-collecties-en-erkenning-van-onrecht [2] Het is niet de bedoeling hiermee te suggereren dat natuurlijke en culturele objecten gescheiden zijn, zoals Danielle Gilbert in haar bijdrage aan dit dossier laat zien. [3] Zie bijvoorbeeld het themanummer van Studium. Tijdschrift voor wetenschaps- en universiteitsgeschiedenis, ‘Laborious Transformations: Plants and Politics at Bogor Botanical Gardens' (Vol. 11, No. 3, 2018). [4] Mark Reid, ‘Hier houden of teruggeven? Leidse musea over hun koloniale collectie’, MareOnline, 22 oktober 2020. [5] https://www.universiteitleiden.nl/onderzoek/onderzoeksoutput/wiskunde-en-natuurwetenschappen/oratie-open-de-schatkamer-en-dekoloniseer-het-museum [6] Zie bijvoorbeeld: https://www.kew.org/read-and-watch/botany-trade-empire en https://www.kew.org/read-and-watch/kew-empire-indigo-factory-model [7] Zie bijvoorbeeld: https://www.nhm.ac.uk/discover/who-was-graman-kwasi.html [8] Caroline Drieënhuizen and Fenneke Sysling (2021), ‘Java Man and the Politics of Natural History: An Object Biography’, Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia 177, 290-311. [9] Het webinar is hier terug te zien: www.ou.nl/-/webinar-botanische-tuinen. [10] Walter D. Mignolo and Arturo Escobar eds., Globalization and the decolonial option (New York / London 2008). [11] Zie bijvoorbeeld: Patricia Purtschert and Harald Fischer-Tiné eds., Colonial Switzerland: rethinking colonialism from the margins (Basingstoke 2015); Ulrike Lindner, ‘Colonialism as a European project in Africa before 1914? British and German concepts of colonial rule in Sub-Saharan Africa’, Comparativ 19 (1) (2009) 88-106; Susan Legêne, ‘The European character of the intellectual history of Dutch Empire’, BMGN – Low Countries Historical Review 13 (2) (2017) 110-120; Bernhard Schär, ‘The Dutch East Indies and Europe, ca. 1800-1930. An Empire of demands and opportunties’, BMGN – Low Countries Historical Review 134 (3) (2019) 4-20.

PS: Wilt u op de hoogte blijven van nieuwe publicaties in LOCUS, schrijft u zich dan in voor onze nieuwsbrief.

De redactie

Caroline Drieënhuizen en Marieke Borren, ‘Editorial/Redactioneel’, Locus – Tijdschrift voor Cultuurwetenschappen 25 (2022). https://edu.nl/8t9t9

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

© 2022 Open Universiteit | Lees de disclaimer en de privacyverklaring van de OU |Voor het colofon zie Over LOCUS |

Voor contact met de redactie kunt u mailen naar locus@ou.nl