De waarde van zinvol werk komt in de documentaire aan bod wanneer twee KamaK-leden zich voorstellen en vertellen dat ze werken als acteur. Ze stralen in alles zelfvertrouwen en autonomie uit, die ze lijken te ontlenen aan het feit dat ze een zinvolle bezigheid hebben in het leven. Kanttekening hierbij is wel dat het acteren voor hen nog altijd geen normaal betaald werk is – KamaK functioneert als een instelling voor dagbesteding. De acteurs hebben allemaal een beperking en vormen zo een groep die buiten de ‘normale’ theaterwereld functioneert. Een rol bij theaterensemble NITE of het Internationaal Theater Amsterdam zit er voor hen niet in.

Interessant is de barokke aankleding van het stuk, die in de film op bijzondere wijze wordt ingezet. Close-ups van prachtige geschminkte gezichten waar iets vreemds mee is, volumineuze en voluptueuze kostuums aan spastische lichamen, mooi gedekte tafels waaraan gevreten wordt, weelderig opgemaakte bedden waarin orgies plaatsvinden, allemaal badend in gekleurd theaterlicht. Deze verzorgde stijl wordt gecombineerd met smerigheid en vunzigheid. Verleiding, vraatzucht, seks, woede, wraak, moord en lichamelijkheid met veel bloed op witte kleding, het wordt allemaal vlezig in beeld gebracht.

Dit past binnen wat ook wel ‘abjecte kunst’ genoemd wordt. Een stroming die vooral eind jaren tachtig en begin jaren negentig hoogtij vierde. Voorbeelden van kunstenaars die abject werkten zijn Cindy Sherman, Andres Serrano, Kiki Smith en ook Peter Greenaway met wie Boddeke in 1994 de abjecte operaproductie en film Rosa, A Horse Drama maakte.

Abjecte kunst toont het lichaam, niet als sereen en verheven object van verlangen, maar in al zijn ‘imperfecte’ smerigheid. Als vretend, schijtend, verterend, bloederig, pissend, barend – kortom levend en functionerend orgaan. Het toont alles wat de westerse samenleving, met haar rationele, door fatsoen doordrenkte moraal afkeurt. Namelijk het irrationele, emotionele, ongecontroleerde, vrouwelijke en afwijkende. Door dat wat wordt afgekeurd te tonen, kan deze kunstvorm op activistische en emanciperende wijze worden gebruikt. Zo hebben vrouwelijke kunstenaars bijvoorbeeld geprobeerd het aardse, vleselijke, barende vrouwelijke lichaam uit de taboesfeer te trekken en zo te normaliseren door het ongegeneerd te tonen. De vraag is alleen of dit ook had gewerkt als deze lichamen niet door vrouwelijke maar door mannelijke kunstenaars waren getoond.

Boddeke lijkt deze strategie ook toe te passen in Het zit in mijn hart. Ze toont het afwijkende lichaam, het lichaam van de mensen met down, van de mensen met verstandelijke beperkingen die soms zichtbaar worden in fysieke onhandigheid, het grotemensenlichaam dat zich, in de ogen van de ‘normale’ mens, als een onopgevoed, afstotelijk kind gedraagt. Door het afwijkende lichaam in alle glorie te tonen, doorbreekt de film van Boddeke meerdere taboes. Dit geldt overigens ook voor Oscar Wagenmans, KamaK en de auteurs, die deze verbinding met het abjecte al legden in het stuk Furia. De vraag blijft of het niet sterker was geweest als ook de makers van het stuk en de film een verstandelijke beperking hadden gehad. Moet een emanciperende stijl niet juist vanuit de gestigmatiseerde groep zelf komen om echt effectief te zijn?

Toch is Het zit in mijn hart wel een poging tot emancipatie, door de grenzen van wat wij in de maatschappij voor mogelijk houden op te rekken. Dit doet de film door mensen met een verstandelijke beperking als mensen met verlangens, wensen, verdriet en vreugde te presenteren. Daarnaast is er een pragmatisch aspect dat de film en het stuk emancipatoire potentie verleent. Beide plaatsen zich namelijk binnen het paradigma van de serieuze en hoge kunst. Doordat Het zit in mijn hart taboes doorbreekt met behulp van esthetische middelen die afkomstig zijn van een geïnstitutionaliseerde kunstvorm (abjecte kunst), geeft het de acteurs een serieus aura van professionaliteit en kunstzinnigheid.

De hoop is nu dat dit zó succesvol zal blijken, dat we binnenkort acteurs van KamaK terugzien bij ITA, het Zuidelijk Toneel of Dood Paard. Daarnaast zou het mooi zijn als bij een volgende theaterproductie, film of installatie mensen met een verstandelijke beperking ook bij het maakproces betrokken worden. En ten slotte zou het prachtig zijn als KamaK niet langer binnen de dagbesteding zou functioneren, maar als theatergezelschap met subsidie uit de cultuurpot, waar de acteurs in dienst zijn en een volwaardig salaris krijgen voor hun inspanningen.