Bovendien valt op dat de beleving van de leefomgeving via alle zintuigen een grote rol speelt. [26] Zo gaat het over de geur van rotte eieren die sinds de uitbarsting van de vulkaan in de lucht hangt. [27] Bij het beleven van de omgeving door visuele waarneming staat kleur centraal. Zo wordt vaak benoemd hoe groen het landschap van Amber is: “En groen. Je ogen werden er blind van.” [28]

Bovendien wordt er bij de representatie van de natuur net als in Dubbelspel veelvuldig gebruikgemaakt van vergelijkingen en personificaties. De vulkaan wordt op meerdere manieren vergeleken met mensen, dieren en planten. Zo wordt de uitbarstingscyclus van de vulkaan vergeleken met een menstruatiecyclus en worden bij de vulkaanuitbarsting stenen schuin weggeblazen “als uit de neusgaten van een dinosaurus”. [29] Andersom worden mensen ook met de natuur en dieren vergeleken. Zo ziet Joan de kinderen van Daryll “als snelle slangen”, omdat ze zich snel en gemakkelijk voortbewegen over de vulkaanhelling. [30]

Er is cosmopolitan bioregionalism te herkennen in Darylls project om op een hoogvlakte een bloementuin met een zuinig druppelsysteem aan te leggen, waarbij rivierwater via kanalen en slangen door de tuin stroomt. Daryll zegt daarover: “Ik wil hier als het kan alle planten van het Caribische gebied bijeenbrengen.” [31] Zijn interesse beperkt zich dus niet tot Amber, want hij brengt planten uit de hele Caraïbische bioregio samen en laat die vervolgens zien aan toeristen van over de hele wereld. In zijn plan zijn zowel living-in-place als sustainability terug te zien, want hij maakt gebruik van wat de omgeving hem biedt en doet dit dankzij het druppelsysteem op een duurzame manier. [32]

Vanuit het perspectief van cosmopolitan bioregionalism valt verder op welke rol de voedselproductie en -consumptie in De laatste vrijheid spelen. Bij de voedselproductie wordt gebruikgemaakt van de omgeving, want de bewoners van Amber benutten zelfs de steilste hellingen om groenten te verbouwen. [33] Bovendien eten en drinken ze wat van Amber zelf afkomstig is en serveren ze dit ook aan toeristen. Bijvoorbeeld in het pension dat wordt gerund door Daryll, waar ze lokale producten eten: “Puur natuur: vis, broodboomvruchten, die zomaar in het wild groeien en in ieders achtertuin, bananen.” [34] Daryll en andere eilandbewoners zien Amber dan ook als een paradijs. In zowel de productie als bereiding van voedsel op Amber zijn living-in-place en sustainability terug te zien, want de bevolking maakt gebruik van wat de plaats aanbiedt op een wijze die bewoning voor langere tijd mogelijk maakt. [35]

Hiermee dragen Daryll en de andere bewoners van Amber de ecologische boodschap uit dat je voor je eten en drinken gebruik moet maken van de plaatselijke omgeving. Het eten en bereiden van voedsel zijn meer dan alleen couleur locale; eten zorgt ervoor dat de personages zich verbonden voelen met hun leefomgeving. Joan begint zich bijvoorbeeld voor het eerst thuis te voelen op Amber door mee te helpen bij het bereiden van een plaatselijk gerecht. [36]

Daryll draagt de visie uit dat mensen de natuur moeten volgen in plaats van de wetenschap. Volgens hem is een wetenschap van de vulkaan onmogelijk, omdat mensen niet in “de buik van de vulkaan” kunnen kijken. [37] Hij vindt dat de kans op een vulkaanuitbarsting geen reden is om weg te blijven en gelooft dat de kracht van de bewoners van Amber sterker is dan de natuurwetten die de natuurwetenschappen formuleren. Dat de mensen de natuur moeten volgen, is de andere ecologische boodschap die door Daryll wordt uitgedragen. Er is cosmopolitan bioregionalism terug te zien in het feit dat Daryll en de andere bewoners van Amber met de natuur samenleven en niet proberen die te beheersen.

Vanuit het perspectief van cosmopolitan bioregionalism valt op dat het in De laatste vrijheid gaat over de mogelijkheid van een Caraïbisch rijk en dat personages zich verbonden voelen met het hele Caraïbische gebied. [38] Alle culturele invloeden zijn op Amber met elkaar in harmonie en er is sprake van een samenwerking tussen de Caraïbische landen. [39] Net als in Dubbelspel komt de aandacht voor het mondiale in De laatste vrijheid vooral naar voren in hoe personages zich richten op toeristen. De hoofdpersonages bevinden zich echter wel op verschillende continenten; en zo is er een duidelijke verbondenheid tussen het lokale en het mondiale.

Door Dubbelspel en De laatste vrijheid van Arion aan de hand van cosmopolitan bioregionalism te analyseren, valt op hoe het lokale en mondiale met elkaar zijn verweven in Arions representaties van de omgang met de natuur. Uit mijn analyse komt naar voren dat living-in-place en sustainability een grote rol spelen in de manier waarop in beide romans de fysieke relatie tussen mens en natuur wordt verbeeld. Door de bril van het cosmopolitan bioregionalism valt verder op dat personages in Arions romans vaak zowel aandacht hebben voor de directe leefomgeving als voor internationale behoeften en belangen. In Dubbelspel zijn living-in-place en sustainability te herkennen in de toekomstige meubelfabriek en het aanmoedigen van eigen landbouwproductie. In De laatste vrijheid zijn deze twee concepten terug te zien in de duurzame wijze waarop de Amberse bevolking gebruikmaakt van wat de plaatselijke natuur hun biedt. Daarbij draagt Daryll de boodschap uit dat mensen in plaats van de wetten van de natuurwetenschappen, de natuur moeten volgen.

Bij een vergelijking van de romans komt naar voren dat waar Dubbelspel vooral georiënteerd is op het lokale, De laatste vrijheid meer gericht is op de wereld. Zodoende is er in Arions romans een verschuiving te zien van een op één land gerichte blik naar een meer kosmopolitisch perspectief. Deze verschuiving kan worden verbonden aan de toenemende internationale gerichtheid in Nederland en andere landen in de tweede helft van de twintigste eeuw. Ook is er in Arions romans een groei te zien in de aandacht voor de eenheid van landen binnen een gebied, waarbij in De laatste vrijheid de eenheid van de Caraïben wordt belichaamd door het fictieve Amber.

Daarnaast valt bij het vergelijken van de romans op dat er een toename is van het aantal zintuigen dat een rol speelt bij de beleving van de leefomgeving. Waar het in Dubbelspel alleen gaat om voelen, zien en ruiken, nemen de personages in De laatste vrijheid de leefomgeving waar met behulp van alle vijf de zintuigen. Hierbij sluit aan dat er een toename is van het aantal natuurbeschrijvingen en de aandacht van personages voor de natuur. Waar de bevolking van Curaçao in Dubbelspel is vervreemd van het land, zijn de bewoners van Amber in De laatste vrijheid duidelijk verbonden met hun leefomgeving. In De laatste vrijheid wordt Amber als “het verloren paradijs” gezien waar personages naar hebben gezocht. [40]

De toename van aandacht voor de natuur in Arions romans kan worden gekoppeld aan de toenemende aandacht voor het milieu aan het einde van de twintigste eeuw. Vanaf het einde van de jaren tachtig komen duurzaamheid en duurzame ontwikkeling wereldwijd steeds meer centraal te staan. [41] Die focus is te herkennen in De laatste vrijheid, waarin de hele bevolking van een eiland op een duurzame manier samenleeft met de natuur. Waar in Arions debuutroman personages op kleine schaal duurzame initiatieven ontplooiden, heeft de auteur in De laatste vrijheid met zijn voorstelling van het fictieve Amber een paradijs gecreëerd waar een kosmopolitisch gerichte bevolking op een duurzame manier samenleeft met de natuur.